Als je zwanger bent verandert er veel in je lichaam. Veel zwangerschapsklachten horen er helaas gewoon bij. Niet iedere zwangere heeft er evenveel last van, maar je krijgt bijna altijd wel te maken met één of meerdere van deze kwaaltjes. Een aantal veel voorkomende klachten met hun bijbehorende adviezen hebben we voor je op een rijtje gezet. Neem gerust contact met ons op bij twijfel over je klacht of bij behoefte aan persoonlijk advies.
Aambeien

Tijdens de zwangerschap hebben meer vrouwen last van aambeien. Aambeien zijn uitstulpende bloedvaten rondom je anus. Ze kunnen jeuken en pijn doen. De belangrijkste oorzaak ligt bij het zwangerschapshormoon progesteron. Dit hormoon verslapt de wanden van bloedvaten. In de zwangerschap stroomt er meer bloed door je bloedvaten, dit veroorzaakt een hogere druk in de bloedvaten. Door de hogere druk in je bloedvaten en je bekken, kun je last krijgen van aambeien. Een andere oorzaak van aambeien is obstipatie.

Meestal verdwijnen aambeien na de bevalling weer spontaan, ze slinken in ieder geval weer flink na je kraambed.

Tips tegen aambeien:
  • Niet te veel meepersen tijdens de stoelgang.
  • Naspoelen met koud water.
  • Neem geen warm bad‚ je kunt beter een douche nemen. Door de warmte zetten de vaten nog meer uit.
  • Leg een koud kompres tegen de aambeien.
  • Gebruik eventueel een zalf of bv. Curanol.
Bandenpijn

Je baarmoeder is via banden (ligamenten) bevestigd aan je bekken en je bovenbenen. Aan beide zijkanten van je baarmoeder lopen twee banden via je liezen naar je benen. Ook zijn er twee banden die naar je rug toe lopen.

Hoe groter je baarmoeder groeit‚ hoe meer spanning er op de banden komt te staan. Dit kan een trekkend, stekend gevoel geven‚ vooral in je liezen en onderbuik. De groei van je baarmoeder verloopt niet geleidelijk, maar gaat met horten en stoten. Zo kan het dus zijn dat je in het begin van je zwangerschap veel last van je banden hebt en later weer een tijd niet. Bandenpijn is erg vervelend maar kan gelukkig geen kwaad voor je kindje.

Tips bij bandenpijn:

  • Span je zo min mogelijk in, loop rustig en niet te veel (als je klachten hebt).
  • Ondersteun je buik met je handen bij opstaan‚ niezen of lopen .
  • Draag een buikband of steunbroekje als je veel gaat lopen.
  • Draag een buikband of steunbroekje tijdens je werk als je een lopend/staand beroep hebt. Ondersteunende banden zijn in veel zwangerschapswinkels te krijgen maar ook online.
Bekken- en rugklachten

Ongeveer de helft van alle zwangere vrouwen krijgt te maken met pijn in het bekken– en/of de rug. Dit komt doordat je gewicht en houding tijdens je zwangerschap veranderen en doordat je bekkengewrichten beweeglijker worden.

‘Hoge’ rugklachten ontstaan vaak als je je houding verandert door je groeiende baarmoeder. Bij ‘lage’ rugklachten en bekkenklachten spelen de zwangerschapshormonen een grote rol. Die verweken de verbindingen tussen de botten. Daardoor is er meer speling en komt er meer druk op de banden en de gewrichten. Dit kan pijn veroorzaken. Vaak in het schaambot of bij het stuitje.

Een goede houding kan de klachten verminderen. Bewegen is goed. Zorg dat je bij het bukken of tillen de knieën buigt. Geef je onderrug voldoende steun bij het zitten. Draai als je uit bed komt eerst op je zij, en druk jezelf zijwaarts omhoog. Tips bij hoge rugklachten:
  • Let op je houding, hoe sta je, hoe loop je, hoe beweeg je? Eventueel kan een cesartherapeut je hierbij helpen
  • Kantel je bekken en span je bekkenbodem aan voordat je gaat bewegen, lopen, opstaan
  • Draag niet altijd schoenen met hakken, die kunnen de klachten verergeren.
  • Til geen zware dingen
  • Zorg voor beweging, bv zwemmen of zwangerschapsfitness; dit houdt de spieren soepel
  • Draai als je uit bed komt eerst op je zij, en druk jezelf zijwaarts omhoog.
Tips bij lage rugklachten en bekkenklachten:
  • Zorg voor voldoende rust
  • Word bewust van je houding; span je bekkenbodem aan voordat je gaat bewegen, lopen, omdraaien in bed etc.
  • Zorg voor zoveel mogelijk symmetrie in je bewegingen: recht zitten, verdeel je gewicht over twee benen als je staat. Traplopen gaat vaak beter wanneer je achterwaarts beweegt of zijdelings de trap op en af gaat.
  • Wissel zitten en bewegen regelmatig af.
  • Je kunt beter stevig doorstappen dan slenteren. Dit is namelijk veel vermoeiender en geeft meer pijnklachten
  • Gebruik eventueel een bekkenband op advies van een fysio- of cesartherapeut.
  • Geef je onderrug voldoende steun bij het zitten.
  • Voor meer informatie en tips zie Folder het bekken tijdens de zwangerschap
Blijf je klachten houden, dan is het verstandig om contact op te nemen met een bekkenfysiotherapeut (je kan een afspraak maken zonder verwijzing). Hieronder een aantal:
  • Fanny Rothstein, Fysiotherapie Wilhelminapark 06-27593145
  • Yvonne Huis in 't Veld en Kim van Loo-Hendriks, Fysiotherapie Nieuw-Plettenburgh 030-2880603
  • Geiske de Vries, Homeruslaan 59a, 030 2515596
  • Marjolein van der Nolle, Gezondheidscentrum Kromme Rijn 030-6570395
  • Jolien Visser, Langstraat 4b Bunnik, 030 6564821
Blaasontsteking

Een zwangere is gevoeliger voor een blaasontsteking. De klachten kunnen ook anders verlopen dan buiten de zwangerschap.

De klachten kunnen zijn:
  • Zeurderige pijn in je onderbuik, boven het schaambeen of onder in je rug.
  • Frequent harde buiken, al of niet pijnlijk
  • Branderig gevoel bij of na het plassen
  • Moeite met plassen en pijnlijke aandrang
  • Sterk ruikende troebele urine

Vermoed je dat je een blaasontsteking hebt laat dan je urine controleren bij je huisarts en breng ons op de hoogte.

Bloedneuzen en bloedend tandvlees

Tijdens de zwangerschap is er een toegenomen doorbloeding van het weefsel‚ voornamelijk de slijmvliezen. Er worden meer kleine haarvaatjes gevormd. Deze haarvaatjes zijn gevoelig voor aanraking‚ extra druk of andere prikkels. Hierdoor gaan deze relatief snel bloeden. Dit kan zich uiten in bloedneuzen of bloedend tandvlees bij het tandenpoetsen.

Tips: 
  • Zorg voor een goede gebitsverzorging
  • poets naast je tanden ook je tandvlees met een zachte tandenborstel
  • gebruik dagelijks tandenstoker of flos.

Bij aanhoudende tandvleesbloedingen is een bezoek aan de mondhygiëniste aan te raden.

Bloedverlies

Bloedverlies is altijd een reden om de verloskundige op het spoednummer te bellen, zeker vanaf 16 weken zwangerschapsduur.

Bloedverlies tijdens de zwangerschap komt vaak voor, vooral in de eerste drie maanden van de zwangerschap. Dit kan verschillende oorzaken hebben, bijvoorbeeld innesteling van de vrucht in de baarmoeder of een wondje op de baarmoedermond. Soms is bloedverlies een eerste teken van een aankomende miskraam.

Brandend maagzuur

Het zwangerschapshormoon progesteron maakt de sluitspier van je maag slapper. Maagsappen kunnen dan vanuit de maag de slokdarm inlopen. Wat je voelt is brandend maagzuur. Sommige voedingsmiddelen zoals koffie, sinaasappelsap, vet en koolzuur kunnen de klachten verergeren. Als je er teveel last van hebt, kun je deze voedingsmiddelen beter niet gebruiken. Het is belangrijk om brandend maagzuur te behandelen, omdat de maagsappen ook het slijmvlies van je slokdarm irriteren.

Tips tegen brandend maagzuur:
  • Eet en drink geen koolzuurhoudende dranken, grote maaltijden, vette voedingsmiddelen, scherpe kruiden, koffie, sinaasappelsap, tomatenpuree, chocolade en kauwgom.
  • Gebruik extra melkproducten; bijvoorbeeld vanillevla, eierkoek, onbelegd brood of beschuit.
  • Zet, als het kan, het hoofdeinde van je bed wat omhoog.
  • Helpen deze huismiddeltjes niet? Ga dan zuurremmers als Rennies, Antagel of Gaviscon gebruiken. Deze middelen zijn vrij verkrijgbaar bij drogist of apotheek.
Carpaal tunnel syndroom (slapende of pijnlijke handen)

De middenhandzenuw loopt vanuit je onderarm‚ door je pols‚ naar je hand. Tijdens je zwangerschap hou je vaak extra vocht vast, ook in je handen en polsen. Daardoor ontstaat druk op het bindweefsel en dus ook op de zenuw. Hierdoor kun je een doof en tintelend gevoel in de uiteinden van je vingers krijgen en zelfs pijnklachten, vergelijkbaar met slapende handen. Deze klachten zijn met name in de nacht en ochtend het ergst.

Tips tegen carpaal tunnel syndroom:
  • Beweeg je vingers en handen regelmatig; gebruik hiervoor ´stressballetjes.
  • Doe je handen af en toe in een warmwaterbadje.
  • Leg tijdens je slaap je handen wat hoger dan de rest van je lijf‚ zodat het vocht terug kan stromen.
  • Soms helpt het om ´s nachts je handen en polsen te spalken‚ bijv met polsbeschermers van skeelers.
  • Drink veel water.
Neem contact met ons op als je ongerust bent over je klachten.
Duizeligheid en flauwvallen

Tijdens de zwangerschap kunnen de bloedvaten wat slapper zijn dan normaal en langzamer samentrekken. Daardoor stroomt het bloed minder goed terug uit de benen naar het hart, bovendien kan de relatief zware baarmoeder de doorbloeding wat belemmeren. Hierdoor kan de bloedtoevoer naar het hoofd verminderd zijn.

Klachten:
  • Duizeligheid
  • Wit wegtrekken
  • Transpireren
  • Zwarte vlekken voor de ogen en oorsuizen
Tips bij duizeligheid:
  • Blijf niet langdurig in dezelfde houding zitten of staan.
  • Vermijd slapen op je rug, door de rugligging kunnen de klachten van duizeligheid versterkt worden.
  • Drink genoeg, door de dag heen; wel zo’n 2,5 liter per dag.
  • Voorkom duizeligheid door langzaam op te staan.
  • Ga rustig zitten als je duizelig bent, eventueel met je hoofd tussen je knieën.
  • Kou zorgt ook voor een onmiddellijke opkikker. Zet ramen open of ga de frisse lucht in.
  • Eet of drink een opkikker, bijvoorbeeld bouillon of zoute crackers.
Harde buiken

Harde buiken ontstaan doordat de baarmoeder groeit en‚ als reactie daarop‚ samentrekt. De baarmoeder is een spier en deze kan dus‚ net als andere spieren‚ samentrekken en weer ontspannen. De baarmoeder kan geprikkeld worden door de groei, maar ook door drukte, stress of bijvoorbeeld veel kindsbewegingen.

Harde buiken kunnen tijdens je hele zwangerschap voorkomen. Tegen het einde van de zwangerschap gebeurt het meestal vaker. Dit komt doordat de baarmoeder zich aan het voorbereiden is op de bevalling en dus steeds gevoeliger wordt voor prikkels. Een harde buiken geeft in principe geen ontsluiting. Af en toe een harde buik kan dus geen kwaad.

Tips bij harde buiken :
  • De belangrijkste tip bij harde buiken is ontspanning, rust en warmte. Bij warmte ontspannen de spieren en dus ook die van je baarmoeder. Een kruik‚ hittepit of een paar warme handen zorgen ervoor dat de harde buik afneemt. Een warme douche of een warm bad zijn ook ontspannend.
  • Zorg voor voldoende rust voor je lichaam en geest. Als je een toename in het aantal harde buiken merkt, zie dit dan als een signaal van je lichaam en ga het even wat rustiger aan doen.
  • Neem contact met ons op als je ongerust bent. Maar in ieder geval als de harde buiken met een duidelijke regelmaat terugkomen (om de 10 min) of pijnlijk zijn en je minder dan 37 weken zwanger bent.
  • Soms is het fijn om je buik te ondersteunen: door de ondersteuning zal hij minder geprikkeld worden en zullen de harde buiken wellicht ook afnemen. Ondersteunende banden zijn in veel zwangerschapswinkels en online te verkrijgen.
Hartkloppingen en kortademigheid

Veel zwangere vrouwen hebben last van hartkloppingen en een benauwd‚ kortademig gevoel. Dit is een normaal verschijnsel. Tijdens de zwangerschap maakt je lichaam meer bloed aan‚ om ook de baby van bloed te kunnen voorzien. Hierdoor stroomt een grotere hoeveelheid bloed door je hart‚ waardoor die harder moet pompen. Dit kun je voelen als hartkloppingen. De kortademigheid ontstaat bijvoorbeeld doordat de grote baarmoeder aan het einde van de zwangerschap tegen de longen aandrukt, waardoor je longen minder ruimte hebben.

Tips bij hartkloppingen en kortademigheid:
  • Ga even rustig zitten of liggen. Adem goed door je neus in en door je mond weer uit.
  • Probeer om niet te lang in dezelfde houding te zitten. Sta af en toe even op en loop dan een klein stukje. Zo geef je je longen weer wat ruimte.
Jeuk

Onder invloed van de zwangerschapshormonen kun je jeuk krijgen. Vaak op je buik‚ soms op de ledematen. In de meeste gevallen is er alleen jeuk‚ zonder huidafwijking. Soms ontstaan er ook rode jeukende bultjes.

Tips tegen jeuk:
  • Gebruik mentholpoeder of mentholgel.
  • Koel met een koude douche of koude kompressen.
Neem contact met ons op als de jeuk plotseling ontstaat of ineens veel erger wordt, vooral op handpalmen en voetzolen zit of je voornamelijk in de nacht last hebt van jeuk.
Kramp in je kuit

Veel zwangere vrouwen hebben last van kuitkrampen. Vooral ´s nachts kan dit heel vervelend zijn. Waarschijnlijk ontstaan de krampen tijdens de zwangerschap door een verminderde, moeilijkere doorbloeding.

Tips tegen kuitkrampen:
  • Soms helpt het om je benen iets hoger te leggen tijdens de nacht. Het is verstandig het voeteneinde van je matras te verhogen en niet je benen op een kussen te leggen.
  • Neem een massage of wisselbaden om de doorbloeding te bevorderen.
  • Stretch regelmatig je kuiten om krampen te voorkomen.
  • Slik wat extra magnesiumtabletjes.
Melkvloed

Al tijdens de zwangerschap kunnen je borsten melk gaan produceren. Soms gebeurt dit al vrij vroeg in de zwangerschap, maar vaak ontstaat het pas aan het einde van de zwangerschap. Het is een normaal, maar vaak lastig verschijnsel.

Tips bij melkvloed:
  • Draag een goede, stevige bh.
  • Gebruik eventueel zoogkompressen om de melk in op te vangen.
  • Houd je borsten schoon en droog.
  • Probeer de melk niet uit je borsten te knijpen.
Misselijkheid

Het zwangerschapshormoon HCG maakt veel vrouwen misselijk in het begin van de zwangerschap. Meestal gaat het om ochtendmisselijkheid en braken. De oorzaak is dat je door de zwangerschapshormonen meer speeksel aanmaakt in je mond én dat tegelijkertijd je maag-darmstelsel wat trager wordt. Hierdoor ontstaan vochtophoping in je maag. Juist in de ochtend kun je daar veel last van kunt hebben. Niet eten maakt het meestal erger.

Maar de misselijkheid kan ook in de loop van de dag ontstaan of erger worden. Vermoeidheid speelt een grote rol in hoe misselijk je bent. Ook kan het zijn dat je bepaalde luchtjes opeens niet meer verdraagt‚ zoals de geur van gebakken vlees of koffie. Na de eerste drie tot vier maanden is de misselijkheid meestal over.

Tips tegen misselijkheid:
  • Drink en eet meteen iets als je wakker wordt, nog vóór het opstaan! Vraag je partner om ontbijt op bed te brengen (zoals een kopje thee en een beschuitje) of zet ´s avonds alvast iets klaar.
  • Eet en drink vaker op een dag kleine beetjes. Dan raakt je maag niet leeg. Zo kun je de misselijkheid een beetje tegengaan. Eet bijvoorbeeld een boterham of wat fruit tussen de maaltijden door.
  • Drink voldoende‚ zeker als de misselijkheid gepaard gaat met braken‚ maar eet niet grote hoeveelheden tegelijk, zeker in de ochtend.
  • Drink geen koolzuurhoudende dranken.
  • Eet niet te vet of te gekruid.
  • Kom niet plotseling overeind.
  • Door de misselijkheid kun je wat afvallen. Meestal is dat geen reden tot ongerustheid.
Neem contact met ons op via het spoednummer als je:
  • helemaal niets binnen kunt houden, dus ook geen water of thee.
  • minder plast dan normaal.
  • veel gewicht verliest.
  • wil overleggen of ongerust bent.
Obstipatie

De zwangerschapshormonen hebben ook invloed op de spieren van je darmen, waardoor je darmen wat trager werken en je last kunt krijgen van obstipatie.

Tips bij of ter voorkoming van obstipatie:
  • Drink veel: minimaal twee liter per dag.
  • Eet voedsel met veel vezels, zoals bruinbrood, volkorenbrood, minstens twee stuks fruit en 200 gram groente per dag.
  • Eet regelmatig en sla vooral het ontbijt niet over.
  • Gebruik eventueel wat extra zemelen. Gebruik één tot drie eetlepels per dag‚ bijvoorbeeld in wat yoghurt of vla. Omdat zemelen veel vocht opnemen in de darmen‚ is het belangrijk veel te drinken bij het gebruik van zemelen.
  • Eet en drink geen chocolade, sterke thee en rijpe bananen. Deze producten veregeren  obstipatie.
  • Drink geen laxerende kruidenthee‚ die is niet geschikt voor zwangere vrouwen.
  • Drink eventueel Roosvicee Laxo of Stimulance van Nutricia, dit werkt laxerend en is verkrijgbaar bij de supermarkt.
  • Geef gehoor aan elke aandrang, ga meteen naar het toilet en neem er de tijd voor.
  • Zorg voor voldoende beweging: dat stimuleert de darmen.
  • Kantel bij de stoelgang goed je bekken: leun wat achterover.
Spataderen

Tijdens de zwangerschap is de kans op het ontstaan van spataderen verhoogd. Sommige vrouwen krijgen tijdens de zwangerschap spataderen aan de benen. Soms komen ze ook in de schaamlippen voor. De groeiende baarmoeder drukt de vaten dicht die van je benen terug naar je hart lopen. Hierdoor wordt de druk in het onderlichaam groter‚ waardoor de kans op spataderen toeneemt. Bovendien zorgen de zwangerschapshormonen ervoor dat de vaatwanden verslappen en spataderen dus makkelijker kunnen ontstaan. Na de bevalling nemen spataderen meestal snel in grootte af.

Tips bij spataderen:
  • Beweeg voldoende. Als je beweegt, zorgen je beenspieren ervoor dat het bloed de goede kant op wordt gestuurd.
  • Ga niet met je benen over elkaar of langdurig op je knieën zitten. Dan worden aders afgeklemd.
  • Draag geen afknellende kleding, zoals kniekousjes enzovoort.
  • Leg ´s nachts je benen iets hoger. In die houding stroomt je bloed makkelijker terug naar je hart. Leg je benen niet op een kussen, maar verhoog het voeteneinde van je bed door bijvoorbeeld een kussen onder je matras te leggen.
  • Denk je dat je steunkousen nodig hebt? Overleg dit dan met ons of met je huisarts.
Vaak plassen

Tijdens je zwangerschap is de spierwand van je blaas iets slapper dan normaal. Bovendien drukt de groeiende baarmoeder op je blaas. De doorstroming in de nieren is ook toegenomen, waardoor je meer urine produceert. Aan het einde van de zwangerschap drukt het hoofdje van de baby tegen de blaas. Door al deze veranderingen moet je vaker plassen, meestal hoort dit dus bij je zwangerschap. In de laatste periode van je zwangerschap kun je zelfs ongewild urine verliezen.

Tips tegen vaak plassen:
  • Ga niet minder drinken. Dat vergroot de kans op een blaasontsteking.
  • Ga naar het toilet als je aandrang voelt; probeer het niet op te houden.
  • Plas goed uit zodat je blaas goed leeg is. Zit daarom rechtop als je gaat plassen. In die houding knelt je baarmoeder de blaashals niet kan af en kan alle urine uit de blaas weg kan.
Vaginale afscheiding

Een toename van vaginale afscheiding is tijdens de zwangerschap heel normaal. Door de betere doorbloeding van je vagina worden er meer dode huidcellen afgestoten. Ook zorgt het hormoon oestrogeen ervoor dat er meer glycogeen wordt gemaakt, wat weer een goede voedingsbodem is voor bepaalde bacteriën en schimmels. Mede hierdoor heb je meer kans op een vaginale schimmelinfectie (candida).

Tips tegen vaginale afscheiding:
  • Draag katoenen ondergoed.
  • Draag geen inlegkruisjes. Die kunnen voor een ‘broeierig’ effect zorgen, wat de afscheiding kan verergeren. Het is dan beter om wat vaker je ondergoed te verschonen.
  • Slaap ’s nachts eventueel zonder ondergoed.
  • Was je vagina niet met zeep.
Neem contact op met je huisarts als:
  • de afscheiding van kleur verandert.
  • de afscheiding sterk gaat ruiken.
  • je last krijgt van jeuk en of pijn.
  • je vagina en het gebied daaromheen rood en geïrriteerd zijn.
Vermoeidheid

Bijna elke zwangere vrouw heeft last van vermoeidheid‚ voornamelijk in het begin en aan het einde van de zwangerschap. Hiervoor bestaan een aantal oorzaken.

  • Sterke emoties. Een zwangerschap brengt veel veranderingen met zich mee‚ op allerlei vlakken en zowel lichamelijk als geestelijk. Sterkere emoties kunnen het gevolg zijn en dat vraagt veel energie.
  • Misselijkheid en daardoor minder eetlust‚ vooral aan het begin van de zwangerschap. Ook al zie je in het begin van je zwangerschap nog weinig veranderen aan je lichaam‚ er gebeurt heel veel om de baby te kunnen laten groeien en ontwikkelen. Ook dat vraagt veel energie.
  • Zwanger zijn kost je lichaam iedere dag evenveel energie als 3 uur extra werken. Wat betreft energieverbruik heb je er dus een 20-urige werkweek bij!
  • Slecht slapen, harde buiken en bewegingen van je kindje ´s nachts. Dit is vooral aan het einde van je zwangerschap.
  • Een enkele keer: bloedarmoede. Dit wordt tijdens de zwangerschap regelmatig getest. Ben je extreem moe en heb je veel last van hoofdpijn en/of duizeligheid‚ neem dan contact met ons op.
Tips tegen vermoeidheid: Eigenlijk is er maar één advies: geef toe aan de vermoeidheid. Ga ´s avonds eerder naar bed‚ doe een middagdutje en neem niet teveel hooi op je vork.
Vocht vasthouden

Tijdens de zwangerschap houdt je lichaam meer vocht vast. In de eerste plaats zorgen de zwangerschapshormonen daarvoor. Daarnaast belemmert je groeiende baarmoeder de afvoer van vocht uit je onderlichaam, waardoor het vocht in je benen niet goed kan terugstromen naar je hart. Hierdoor hoopt het zich op. Bij warmte en weinig beweging kan dit verergeren.

Tips tegen vocht vasthouden:
  • Drink veel, dit zal de afvoer van het vocht ook weer verbeteren.
  • Beweeg regelmatig en wissel dit af met voldoende rust (liggend).
  • Soms is het prettig het voeteneinde van je bed iets te verhogen‚ zodat je benen iets hoger liggen tijdens de nacht. Doe dat met een kussen onder je matras, niet erop.
Zwangerschapsmasker en pigmentatie

UV-straling kan in je zwangerschap pigmentvlekken veroorzaken. Ook moedervlekken en sproetjes ontstaan sneller of worden duidelijker. Bij veel zwangere vrouwen ontstaat er in de loop van de zwangerschap een bruine streep die verticaal over je buik loopt. Deze streep en vlekken verdwijnen vaak weer na de zwangerschap.

Tips tegen zwangerschapsmasker en pigmentatie:
  • Wees voorzichtig in de zon; probeer in de schaduw te blijven.
  • Gebruik een hoge beschermingsfactor voor je gezicht.
  • Ga liever niet onder de zonnebank of hoogtezon.